https://www.radioezam.com/yltY/
در هجوم اخبار ناامیدکننده، چطور باخبر و امیدوار بمانیم؟
تاریخ انتشار: ۲۹ مهر ۱۴۰۴ | منبع: رادیو عظام
در روزگاری که هر نوتیفیکیشن می‌تواند حامل بحرانی تازه باشد، فاصله گرفتن از اخبار کار آسانی نیست. از جنگ‌ها و بحران‌های اقتصادی گرفته تا بلایای طبیعی و سیاست‌های پرتنش، همه‌چیز با چند کلیک در دسترس ماست. اما پرسش این است: تا کجا باید دنبال کنیم تا «آگاه» بمانیم، و از کجا باید بایستیم تا در گرداب اضطراب غرق نشویم؟
خبر زیاد، ذهن خسته
پیگیری مداوم اخبار در ظاهر نشانه‌ی آگاهی است، اما در عمل ممکن است به خستگی ذهنی منجر شود. اصطلاحی در روان‌شناسی وجود دارد به نام doomscrolling؛ یعنی اسکرول‌کردن بی‌پایان در شبکه‌های اجتماعی برای دنبال‌کردن اخبار بد. این رفتار باعث می‌شود مغز مدام در وضعیت آماده‌باش بماند، همان وضعیتی که در شرایط خطر واقعی فعال می‌شود. نتیجه‌اش چیست؟ اضطراب مزمن، اختلال خواب، و احساس بی‌قدرتی. از سوی دیگر، بسیاری از ما حس می‌کنیم اگر اخبار را دنبال نکنیم، «بی‌مسئولیت» شده‌ایم. همین احساس گناه باعث می‌شود بین دو قطبِ «بی‌خبریِ امن» و «آگاهیِ مضطرب» سرگردان بمانیم.
آگاهی بدون فرسایش
برای بسیاری از ما، آگاهی به معنی کنترل است؛ یعنی اگر بدانیم چه اتفاقی در جهان می‌افتد، کمتر غافلگیر می‌شویم. اما در عمل بیشتر اخبار تنها ما را از رخدادهایی مطلع می‌کنند که هیچ تأثیری بر آن‌ها نداریم. پس هدف از دنبال‌کردن اخبار نباید «دانستن همه‌چیز» باشد، بلکه باید «فهمیدن چیزهای مهم برای زندگی روزمره» باشد. مثلاً دنبال‌کردن تحولات اقتصادی کشورتان می‌تواند به تصمیم‌های مالی‌تان کمک کند، اما دانستن جزئیات جنگ در قاره‌ای دور، بیش از آنکه سودی داشته باشد، ذهن را سنگین می‌کند. تشخیص همین مرز، یعنی حرکت از مصرف بی‌هدفِ خبر به سوی انتخاب آگاهانه‌ی آن.
قانون یک بار در روز
یکی از روش‌های پیشنهادی روان‌شناسان برای حفظ تعادل، محدود کردن زمان دریافت اخبار است. مثلاً روزی یک‌بار، در ساعت مشخصی از روز. مهم نیست صبح باشد یا عصر، مهم این است که مغز بداند در باقیِ ساعات، در حالت امن است و قرار نیست مدام تحریک شود. می‌توانید منبع خبری مورد اعتمادتان را انتخاب کنید و همان را بخوانید، بدون پرسه‌زدن در ده‌ها کانال و شبکه‌ی اجتماعی. چون هر کلیک اضافی، احتمال مواجهه با روایت‌های اغراق‌آمیز و تصاویر اضطراب‌زا را بیشتر می‌کند.
کیفیت مهم‌تر از کمیت
در عصر شبکه‌های اجتماعی، مرز بین «اطلاع» و «تحریک» کم‌رنگ شده است. بسیاری از رسانه‌ها با تیترهای هیجان‌زا کار می‌کنند تا مخاطب بیشتری جذب کنند. بنابراین توصیه می‌شود از منابعی استفاده کنید که تحلیل و عمق ارائه می‌دهند، نه فقط سرعت و هیجان. حتی بهتر است هر از گاهی از رسانه‌های مکتوب استفاده کنید. مثل مجلات یا سایت‌هایی که گزارش‌های تحلیلی می‌نویسند. خواندن متن مکتوب به مغز فرصت می‌دهد تا اطلاعات را هضم کند، بر خلاف ویدیوهایی که سیل احساسات را در چند ثانیه بر سرمان می‌ریزند.
قطع موقت، نه قطع کامل
گاهی لازم است فاصله بگیرید. چند روز بدون اخبار بمانید تا ذهن‌تان آرام شود. این کار «بی‌تفاوتی» نیست، بلکه نوعی بازسازی روانی است. بعد از چند روز، متوجه می‌شوید که جهان بدون شما از حرکت نایستاده، و اتفاق مهمی را از دست نداده‌اید. در این فاصله می‌توانید توجه‌تان را به چیزهایی بدهید که ملموس و در دسترس‌اند: کتاب، گفت‌وگو با دوستان، یا پیاده‌روی در خیابان‌های آشنا. این‌ها همان چیزهایی هستند که به مغز یادآوری می‌کنند جهان فقط بحران نیست.
بازگشت با نگاه انتخابی
وقتی دوباره به دنیای خبر برمی‌گردید، این بار با فیلتر ذهنی بازگشته‌اید. یاد گرفته‌اید که هر خبری ارزش مصرف ندارد. می‌توانید بپرسید:
آیا این خبر به من مربوط است؟
آیا دانستنش تغییری در تصمیم‌های من ایجاد می‌کند؟
آیا منبعش معتبر است؟
اگر پاسخ‌ها منفی بود، بستن آن صفحه یعنی احترام به آرامش خودتان.
در جست‌وجوی توازن
آگاه‌بودن و آرام‌ماندن دو سوی یک طیف‌اند، نه دو انتخاب متضاد. اگر یاد بگیرید با انتخاب و زمان‌بندی درست، اخبار را بخوانید، می‌توانید بدون انکار واقعیت‌ها، از سلامت روان‌تان هم محافظت کنید. جهان پر از بحران است، اما زندگی هرکدام از ما از مجموعه‌ای از لحظه‌های کوچک تشکیل شده؛ لحظه‌هایی که اغلب در سایه‌ی اضطراب‌های خبری فراموش می‌شوند. شاید هنر زیستن در این دوران، همین باشد: که بتوانیم بدانیم، اما مشوش نشویم؛ ببینیم، اما نترسیم؛ و از میان این همه صدا، فقط آن را بشنویم که به زندگی‌مان معنا می‌دهد.
خبر زیاد، ذهن خسته
پیگیری مداوم اخبار در ظاهر نشانه‌ی آگاهی است، اما در عمل ممکن است به خستگی ذهنی منجر شود. اصطلاحی در روان‌شناسی وجود دارد به نام doomscrolling؛ یعنی اسکرول‌کردن بی‌پایان در شبکه‌های اجتماعی برای دنبال‌کردن اخبار بد. این رفتار باعث می‌شود مغز مدام در وضعیت آماده‌باش بماند، همان وضعیتی که در شرایط خطر واقعی فعال می‌شود. نتیجه‌اش چیست؟ اضطراب مزمن، اختلال خواب، و احساس بی‌قدرتی. از سوی دیگر، بسیاری از ما حس می‌کنیم اگر اخبار را دنبال نکنیم، «بی‌مسئولیت» شده‌ایم. همین احساس گناه باعث می‌شود بین دو قطبِ «بی‌خبریِ امن» و «آگاهیِ مضطرب» سرگردان بمانیم.
آگاهی بدون فرسایش
برای بسیاری از ما، آگاهی به معنی کنترل است؛ یعنی اگر بدانیم چه اتفاقی در جهان می‌افتد، کمتر غافلگیر می‌شویم. اما در عمل بیشتر اخبار تنها ما را از رخدادهایی مطلع می‌کنند که هیچ تأثیری بر آن‌ها نداریم. پس هدف از دنبال‌کردن اخبار نباید «دانستن همه‌چیز» باشد، بلکه باید «فهمیدن چیزهای مهم برای زندگی روزمره» باشد. مثلاً دنبال‌کردن تحولات اقتصادی کشورتان می‌تواند به تصمیم‌های مالی‌تان کمک کند، اما دانستن جزئیات جنگ در قاره‌ای دور، بیش از آنکه سودی داشته باشد، ذهن را سنگین می‌کند. تشخیص همین مرز، یعنی حرکت از مصرف بی‌هدفِ خبر به سوی انتخاب آگاهانه‌ی آن.
قانون یک بار در روز
یکی از روش‌های پیشنهادی روان‌شناسان برای حفظ تعادل، محدود کردن زمان دریافت اخبار است. مثلاً روزی یک‌بار، در ساعت مشخصی از روز. مهم نیست صبح باشد یا عصر، مهم این است که مغز بداند در باقیِ ساعات، در حالت امن است و قرار نیست مدام تحریک شود. می‌توانید منبع خبری مورد اعتمادتان را انتخاب کنید و همان را بخوانید، بدون پرسه‌زدن در ده‌ها کانال و شبکه‌ی اجتماعی. چون هر کلیک اضافی، احتمال مواجهه با روایت‌های اغراق‌آمیز و تصاویر اضطراب‌زا را بیشتر می‌کند.
کیفیت مهم‌تر از کمیت
در عصر شبکه‌های اجتماعی، مرز بین «اطلاع» و «تحریک» کم‌رنگ شده است. بسیاری از رسانه‌ها با تیترهای هیجان‌زا کار می‌کنند تا مخاطب بیشتری جذب کنند. بنابراین توصیه می‌شود از منابعی استفاده کنید که تحلیل و عمق ارائه می‌دهند، نه فقط سرعت و هیجان. حتی بهتر است هر از گاهی از رسانه‌های مکتوب استفاده کنید. مثل مجلات یا سایت‌هایی که گزارش‌های تحلیلی می‌نویسند. خواندن متن مکتوب به مغز فرصت می‌دهد تا اطلاعات را هضم کند، بر خلاف ویدیوهایی که سیل احساسات را در چند ثانیه بر سرمان می‌ریزند.
قطع موقت، نه قطع کامل
گاهی لازم است فاصله بگیرید. چند روز بدون اخبار بمانید تا ذهن‌تان آرام شود. این کار «بی‌تفاوتی» نیست، بلکه نوعی بازسازی روانی است. بعد از چند روز، متوجه می‌شوید که جهان بدون شما از حرکت نایستاده، و اتفاق مهمی را از دست نداده‌اید. در این فاصله می‌توانید توجه‌تان را به چیزهایی بدهید که ملموس و در دسترس‌اند: کتاب، گفت‌وگو با دوستان، یا پیاده‌روی در خیابان‌های آشنا. این‌ها همان چیزهایی هستند که به مغز یادآوری می‌کنند جهان فقط بحران نیست.
بازگشت با نگاه انتخابی
وقتی دوباره به دنیای خبر برمی‌گردید، این بار با فیلتر ذهنی بازگشته‌اید. یاد گرفته‌اید که هر خبری ارزش مصرف ندارد. می‌توانید بپرسید:
آیا این خبر به من مربوط است؟
آیا دانستنش تغییری در تصمیم‌های من ایجاد می‌کند؟
آیا منبعش معتبر است؟
اگر پاسخ‌ها منفی بود، بستن آن صفحه یعنی احترام به آرامش خودتان.
در جست‌وجوی توازن
آگاه‌بودن و آرام‌ماندن دو سوی یک طیف‌اند، نه دو انتخاب متضاد. اگر یاد بگیرید با انتخاب و زمان‌بندی درست، اخبار را بخوانید، می‌توانید بدون انکار واقعیت‌ها، از سلامت روان‌تان هم محافظت کنید. جهان پر از بحران است، اما زندگی هرکدام از ما از مجموعه‌ای از لحظه‌های کوچک تشکیل شده؛ لحظه‌هایی که اغلب در سایه‌ی اضطراب‌های خبری فراموش می‌شوند. شاید هنر زیستن در این دوران، همین باشد: که بتوانیم بدانیم، اما مشوش نشویم؛ ببینیم، اما نترسیم؛ و از میان این همه صدا، فقط آن را بشنویم که به زندگی‌مان معنا می‌دهد.