https://www.radioezam.com/v5FX/
ایمنی و بهداشت کار
تاریخ انتشار: ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۰ | منبع: رادیو عظام
ایمنی و بهداشت کار:
در این مطلب خلاصه‌ای از صحبت‌های خانم بهناز نصرتی کارشناس ارشد ایمنی صنعتی که در پادکست شماره هفت رادیو عظام منتشر شده است را بازگو کرده‌ایم.
HSE چیست:
HSE از سه واژه سلامت، ایمنی و محیط زیست تشکیل می‌شود. شناسایی و مقابله با عوامل زیان آور محیط کار، باعث افزایش ایمنی در محیط کار و سلامت کارگران می شود.
هر شغلی دارای خطراتی است که کارگران باید با این خطرات آشنا شوند و به آنها آگاهی پیدا کنند. هدف از ایمنی و بهداشت کار بالا بردن آگاهی کارگران از عوامل زیان آور، جلوگیری از حوادث، بیماری‌ها و بالا بردن بهره‌وری کارگران است. در صورتی که بهداشت حرفه‌ای به خوبی اجرا شود موجب سلامتی کارگر یا کارمند شده و ساعات غیبت و بیماری را کاهش می‌دهد. رعایت بهداشت حرفه ای از لحاظ اقتصادی نیز به صرفه خواهد بود.
حادثه ناشی از کار:
به رویداد غیرمنتظره‌ای که هنگام کار اتفاق میافتد و باعث می‌شود کار متوقف شود و پیامد جسمی و روانی برای کارگر داشته باشد و همچنین موجب ضرر مالی برای شرکت نیز شود گفته می‌شود.
بیماری شغلی:
بیماری‌های شغلی بیماری‌هایی هستند که به دلیل خصلت کار و در محیط کار، که دارای عوامل زیان آور اثرگذار بر سلامت شاغلین هستند، بوجود می آیند. اکثر آنها قبل از وقوع قابل پیشگیری هستند و بعد از اتفاق افتادن غیر قابل درمان هستند.
آمارهای سالانه نشان داده است که 270 میلیون حادثه ناشی از کار در جهان وجود دارد که 2 میلیون از این حوادث منجر به فوت کارگر می‌شود.
انواع حوادث:
در این مطلب خلاصه‌ای از صحبت‌های خانم بهناز نصرتی کارشناس ارشد ایمنی صنعتی که در پادکست شماره هفت رادیو عظام منتشر شده است را بازگو کرده‌ایم.
HSE چیست:
HSE از سه واژه سلامت، ایمنی و محیط زیست تشکیل می‌شود. شناسایی و مقابله با عوامل زیان آور محیط کار، باعث افزایش ایمنی در محیط کار و سلامت کارگران می شود.
هر شغلی دارای خطراتی است که کارگران باید با این خطرات آشنا شوند و به آنها آگاهی پیدا کنند. هدف از ایمنی و بهداشت کار بالا بردن آگاهی کارگران از عوامل زیان آور، جلوگیری از حوادث، بیماری‌ها و بالا بردن بهره‌وری کارگران است. در صورتی که بهداشت حرفه‌ای به خوبی اجرا شود موجب سلامتی کارگر یا کارمند شده و ساعات غیبت و بیماری را کاهش می‌دهد. رعایت بهداشت حرفه ای از لحاظ اقتصادی نیز به صرفه خواهد بود.
حادثه ناشی از کار:
به رویداد غیرمنتظره‌ای که هنگام کار اتفاق میافتد و باعث می‌شود کار متوقف شود و پیامد جسمی و روانی برای کارگر داشته باشد و همچنین موجب ضرر مالی برای شرکت نیز شود گفته می‌شود.
بیماری شغلی:
بیماری‌های شغلی بیماری‌هایی هستند که به دلیل خصلت کار و در محیط کار، که دارای عوامل زیان آور اثرگذار بر سلامت شاغلین هستند، بوجود می آیند. اکثر آنها قبل از وقوع قابل پیشگیری هستند و بعد از اتفاق افتادن غیر قابل درمان هستند.
آمارهای سالانه نشان داده است که 270 میلیون حادثه ناشی از کار در جهان وجود دارد که 2 میلیون از این حوادث منجر به فوت کارگر می‌شود.
انواع حوادث:
- حوادث شدید: که می توانند منجر به مرگ شوند.
- حوادث متوسط: باعث می‌شود کارگر بیشتر از 3 روز نتواند در محل کار حاضر شود.
- حوادث کوچک:باعث می‌شود فرد 1 تا 3 روز در محل کار حاضر نشود.
- حوادث جزئی: حوادثی هستند که در حین کار برطرف می‌شوند.
- شبیه حوادث: شبه حوادث رویداد‌های هستند که اتفاق میفتند اما صدمه نمیزنند.
وقتی حادثه بزرگی اتفاق میافتد قطعا قبل از آن چند حادثه جزئی اتفاق افتاده است که ما به آنها توجه نکرده‌ایم. باید به شبه حوادث هم اهمیت داده شود. ممکن است بعد سه الی چهار بار که شبیه حوادث رخ می‌دهند بعد از آن حادثه بزرگی اتفاق بیوفتد. این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است که شبیه حوادث‌ها به سرپرست واحد اطلاع داده شود.
عوامل زیان آور محیط کار:
فیزیکی:
که از مهمترین آنها میتوان به سر و صدا، ارتعاش، دمای محیط کار، روشنایی نامناسب اشاره کرد.
سر و صدا در همه صنایع وجود دارد. طبق استاندارد در 8 ساعت کار در محیط کارگارهی کارگر باید 85 دسیبل صدا را تحمل کند. کنترل صدا به عهده کارگر نیست اما کارگر باید ابزار کنترلی مانند گوشی استفاده کند. سر و صدای زیاد عوارضی مانند، تپش قلب، کری، کم شدن تمرکز، و در طولانی مدت بیماری روانی به همراه دارد.
در خصوص ارتعاش، گاهی استفاده از بعضی دستگاه های صنعتی یا رانندگان ماشین های باری تمام بدن را درگیر میکند. این عامل میتواند به مرور زمان باعث تهوع، اثرات اسکلتی و عضلانی و سرگیجه شود.
دمای محیط کار باید به حد قابل تحمل کارکنان باشد. فضای کار باید تهویه و سیستم گرمایش و سرمایش مناسب داشته باشد.
در مورد روشنایی نیز مانند صدا کم مورد توجه قرار می گیرد. کمبود نور، زاویه تابش نور یا نوری که باعث خستگی چشم شود، جز عواملی است که می تواند آسیب‌های جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.
شیمیایی:
عوامل شیمیایی در محیط کار در برگیرندۀ تمام مواد اولیه ، مواد خام ، مواد واسطه و فرآورده‌های اصلی که در صنعت بکار می روند یا تولید می‌شوند ، می‌باشند. این مواد که به شکل گاز، مایع یا جامد هستند، ممکن است مصنوعی یا طبیعی بوده. این مواد از طریق پوست، تنفس، دستگاه گوارش و مخاط وارد بدن می شود . اگر این مقدار بیشتر از حد مجاز و استاندارد باشد سبب بیماری می‌شود. این ذرات التهاب آور و خفقان آور می‌توانند باشند، مثال ساده اینکه گرد و غبار جزو این عوامل حساب می‌شود.
در برخی از صنایع ذاتا آلودگی وجود دارد و نمی‌تواند حذف شود اما میتوان از راهکارهای جلوگیری از آلوده شدن افراد استفاده نمود. مانند استفاده از ماسک های مخصوص، جایگزین کردن و شیفتی کردن کارگران، جلوگیری از خوردن و آشامیدن در مکان آلوده و راهکارهای مدیریتی دیگر میتواند کمک کننده به کاهش خطرات باشد.
ارگونومیکی:
ارگونومی به تناسب کار با بدن انسان گفته می‌شود. در واقع کار افراد باید با محدودیت و قابلیت‌های بدن آنها تناسب داشته باشد، به طوریکه کمترین فشار به بدن کارگر وارد شود. خیلی از کارگران بر اساس فشار کاری از ناحیه کمر، زانو و .... دچار آسیب می‌شوند. رعایت نشدن این موضوع در طولانی مدت افراد را دچار مشکل میکند. به چند مورد از راه‌های پیشگیری در موضوع میتوان اشاره کرد:
عوامل زیان آور محیط کار:
فیزیکی:
که از مهمترین آنها میتوان به سر و صدا، ارتعاش، دمای محیط کار، روشنایی نامناسب اشاره کرد.
سر و صدا در همه صنایع وجود دارد. طبق استاندارد در 8 ساعت کار در محیط کارگارهی کارگر باید 85 دسیبل صدا را تحمل کند. کنترل صدا به عهده کارگر نیست اما کارگر باید ابزار کنترلی مانند گوشی استفاده کند. سر و صدای زیاد عوارضی مانند، تپش قلب، کری، کم شدن تمرکز، و در طولانی مدت بیماری روانی به همراه دارد.
در خصوص ارتعاش، گاهی استفاده از بعضی دستگاه های صنعتی یا رانندگان ماشین های باری تمام بدن را درگیر میکند. این عامل میتواند به مرور زمان باعث تهوع، اثرات اسکلتی و عضلانی و سرگیجه شود.
دمای محیط کار باید به حد قابل تحمل کارکنان باشد. فضای کار باید تهویه و سیستم گرمایش و سرمایش مناسب داشته باشد.
در مورد روشنایی نیز مانند صدا کم مورد توجه قرار می گیرد. کمبود نور، زاویه تابش نور یا نوری که باعث خستگی چشم شود، جز عواملی است که می تواند آسیب‌های جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.
شیمیایی:
عوامل شیمیایی در محیط کار در برگیرندۀ تمام مواد اولیه ، مواد خام ، مواد واسطه و فرآورده‌های اصلی که در صنعت بکار می روند یا تولید می‌شوند ، می‌باشند. این مواد که به شکل گاز، مایع یا جامد هستند، ممکن است مصنوعی یا طبیعی بوده. این مواد از طریق پوست، تنفس، دستگاه گوارش و مخاط وارد بدن می شود . اگر این مقدار بیشتر از حد مجاز و استاندارد باشد سبب بیماری می‌شود. این ذرات التهاب آور و خفقان آور می‌توانند باشند، مثال ساده اینکه گرد و غبار جزو این عوامل حساب می‌شود.
در برخی از صنایع ذاتا آلودگی وجود دارد و نمی‌تواند حذف شود اما میتوان از راهکارهای جلوگیری از آلوده شدن افراد استفاده نمود. مانند استفاده از ماسک های مخصوص، جایگزین کردن و شیفتی کردن کارگران، جلوگیری از خوردن و آشامیدن در مکان آلوده و راهکارهای مدیریتی دیگر میتواند کمک کننده به کاهش خطرات باشد.
ارگونومیکی:
ارگونومی به تناسب کار با بدن انسان گفته می‌شود. در واقع کار افراد باید با محدودیت و قابلیت‌های بدن آنها تناسب داشته باشد، به طوریکه کمترین فشار به بدن کارگر وارد شود. خیلی از کارگران بر اساس فشار کاری از ناحیه کمر، زانو و .... دچار آسیب می‌شوند. رعایت نشدن این موضوع در طولانی مدت افراد را دچار مشکل میکند. به چند مورد از راه‌های پیشگیری در موضوع میتوان اشاره کرد:
- استراحت کاری، که بعد از چند ساعت باید در وضعیتمان تغییر ایجاد کنیم (راه رفتن یا نشستن).
- روش مناسب و استاندارد پشت میز نشستن.
- حمل بار نیز باید سبک باشد و نباید برای سرعت بخشیدن به کار بار زیادی را حمل کرد.
- فشار دادن اجسام هم به جای ابزار با دست میتواند فرد را دچار مشکل کند.
- حرکت دادن اعضای بدن مهمه (نرمش،تکون دادن سر یا دست ها و ...) مچ دستو پا باید تکان داده شود.
- بجای کشیدن بارها آن ها را هل بدهیم.
مکانیکی:
که شامل، گیر کردن دست و کشیده شدن تمام بدن داخل دستگاه، ایجاد ضربه یا بریده شدن اعضای بدن، برخورد با ماشین آلات، سقوط از ارتفاع، حریق و برق گرفتگی و .. است. در این خصوص نیز باید از راهکارهای پیشگیری از وقوع حوادث، روش‌های استاندارد برای انجام کار را در نظر گرفت.
روانی و بیولوژیکی:
استرس‌ها و فشارهای روحی و روانی عامل زیان آور روحی روانی نامیده می‌شوند. عوامل زیان آور روحی روانی در اثر شرایط غیراستاندارد محیط کار به فرد شاغل وارد می‌شود. شرایطی مانند ساعت‌های کاری طولانی یا شیفت های کاری زیاد.
مهمترین علل حوادث ناشی از کار
88 درصد آن به کارهای ناایمن برمی گردد که کارگر انجام می‌دهد، 10 درصد به شرایط ناایمن و 2 درصد حوادث غیرقابل پیش‌بینی هستند.
مهمترین اعمال ناایمن در محیط کار:
- انجام کار بدون مجوز لازم اشاره کرد برای مثال (جوشکاری) اگر کاری 1000 بار انجام شد برای 1001 بار هم نیاز به اخذ مجوز است.
- بی توجهی به نکات و دستورالعمل های ایمنی برای استفاده از هر دستگاه یا نکات ایمنی متناسب یا ترک دستگاه در وضعیت خطرناک، روشن نگه داشتن دستگاه و ترک کردن آن برای تایم استراحت
- عجله هنگام کار و سرعت غیر مجاز کار با دستگاه
- خواب آلودگی هنگام کار
- اقدام به کار بدون اطلاع کامل از نکات ایمنی
- شوخی کردن هنگام کار
- استفاده از ابزار معیوب
- سرپچی و عدم توجه به اخطارها
به طور کلی ایمنی در محیط کار یک تعامل دو طرفه است بین کارفرما و کارگر. کارگر باید پیگیر شرایط خود باشد تا خیال همه راحت باشد.
